Skolyoz Cerrahisi

Skolyoz cerrahisi, omurgada anormal eğrilik bulunan ve ilerlemiş skolyoz vakalarında uygulanan cerrahi bir tedavi yöntemidir. Omurga eğriliği 40-50 dereceyi geçtiğinde, hastanın günlük yaşamını olumsuz etkilediğinde veya ilerlemeye devam ettiğinde cerrahi müdahale gerekebilir.

Bu ameliyatın temel amacı, omurgayı mümkün olduğunca düzeltmek, eğriliğin ilerlemesini durdurmak ve hastanın ağrılarını azaltarak yaşam kalitesini artırmaktır. Spinal füzyon (omurların kaynaştırılması) en yaygın uygulanan skolyoz cerrahi yöntemidir. Bu işlem sırasında omurlar, metal vidalar, çubuklar veya kemik greftleri ile sabitlenerek omurga stabil hale getirilir.

Skolyoz ameliyatı genellikle ergenlik döneminde ilerleyen eğrilikler veya yetişkinlerde ciddi omurga deformiteleri için uygulanır. Ameliyat sonrası rehabilitasyon süreci, omurga sağlığını korumak ve iyileşmeyi hızlandırmak açısından büyük önem taşır.

Skolyoz Nedir?

Skolyoz, omurganın sağa veya sola anormal şekilde eğrilmesiyle karakterize edilen bir omurga hastalığıdır. Normalde düz bir hat üzerinde olması gereken omurga, skolyozda “S” veya “C” şeklinde bir eğrilik gösterir. Bu durum, omurganın dengesini bozarak duruş bozukluklarına, sırt ve bel ağrılarına, hareket kısıtlılığına ve ileri vakalarda solunum problemlerine yol açabilir.

Skolyoz, farklı yaş gruplarında ve çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. En yaygın skolyoz türleri şunlardır:

• İdiyopatik Skolyoz: Nedeni bilinmeyen skolyoz türüdür ve en sık ergenlik döneminde görülür.
• Konjenital Skolyoz: Doğuştan gelen omurga anomalileri nedeniyle oluşur.
• Nöromüsküler Skolyoz: Kas ve sinir hastalıklarına (serebral palsi, kas distrofisi gibi) bağlı gelişir.
• Dejeneratif Skolyoz: Yaşlanmaya bağlı olarak omurga yapısında meydana gelen dejenerasyon sonucu oluşur.

Skolyoz tedavisinde eğriliğin derecesine bağlı olarak fizik tedavi, korse kullanımı ve cerrahi müdahale gibi yöntemler uygulanabilir. Erken teşhis, skolyozun ilerlemesini önlemek açısından büyük önem taşır.

Skolyoz Nedenleri Nelerdir?

Skolyoz, omurganın anormal eğriliği ile karakterize bir hastalıktır ve farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Skolyozun oluşma sebepleri genel olarak idiyopatik (nedeni bilinmeyen), konjenital (doğuştan gelen) ve edinsel (sonradan gelişen) olmak üzere üç ana gruba ayrılabilir.

• İdiyopatik (Nedeni Bilinmeyen) Skolyoz (En yaygın skolyoz türüdür (%80’den fazlası).)
• Konjenital (Doğuştan Gelen) Skolyoz
• Nöromüsküler Skolyoz (Kas ve Sinir Hastalıklarına Bağlı)
• Dejeneratif (Yaşa Bağlı) Skolyoz
• Travmatik Skolyoz
• Tümör veya Enfeksiyon Kaynaklı Skolyoz

Skolyozun nedeni her zaman net bir şekilde belirlenemeyebilir. Ancak erken teşhis edilmesi, eğriliğin ilerlemesini önlemek ve doğru tedavi yöntemini belirlemek açısından büyük önem taşır.

Skolyoz Cerrahisi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Skolyoz cerrahisi, eğriliğin ilerlemesini durdurmak, omurgayı düzeltmek ve hastanın yaşam kalitesini artırmak amacıyla uygulanır. Genellikle 40-50 dereceden fazla eğriliği olan ve konservatif tedavilere yanıt vermeyen hastalar için önerilir.

Spinal Füzyon (Omurların Kaynaştırılması)

• En yaygın skolyoz ameliyatıdır.
• Eğri omurlar, metal çubuklar, vidalar ve kemik greftleri kullanılarak sabitlenir.
• Omurlar zamanla kaynaşarak sabit bir yapı oluşturur.
• Avantajları: Eğriliği düzeltir, ilerlemesini durdurur ve uzun vadeli stabilite sağlar.
• Dezavantajları: Omurganın belirli bir bölgesinin hareketi kısıtlanabilir.

Büyüme Çubukları (Growing Rods) Yöntemi (Çocuklar İçin)

• Büyüme çağındaki çocuklar için uygundur.
• Omurganın büyümesini desteklemek için ayarlanabilir metal çubuklar yerleştirilir.
• Çocuk büyüdükçe belirli aralıklarla çubuklar uzatılır.
• Büyüme tamamlandığında spinal füzyon ameliyatı yapılabilir.

Manyetik Kontrollü Büyüme Çubukları (MAGEC Rods)

• Geleneksel büyüme çubuklarına alternatif bir yöntemdir.
• Dışarıdan manyetik alan kullanılarak çubuklar ameliyatsız olarak uzatılabilir.
• Çocuklarda daha az cerrahi girişime ihtiyaç duyulmasını sağlar.

Vertebral Body Tethering (VBT) – Omurga İpliği Yöntemi (Esnek Düzeltme Teknikleri)

• Omurganın daha esnek kalmasını sağlayan yeni bir yöntemdir.
• Omurlara esnek bir ip (tether) bağlanarak eğriliğin ilerlemesi kontrol edilir.
• Çocuklarda ve büyümesi devam eden gençlerde kullanılabilir.
• Avantajı: Füzyon gibi hareketi tamamen kısıtlamaz, esneklik korunur.

Hemivertebrektomi (Omurga Kemiği Çıkarma Ameliyatı) (Konjenital Skolyoz İçin)

• Doğuştan skolyoz vakalarında uygundur.
• Omurganın yanlış gelişmiş kısmı (hemivertebra) cerrahi olarak çıkarılır.
• Eğriliğin düzeltilmesi için omurlar sabitlenir.

Skolyoz Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

• İlk birkaç hafta: Hareketler kısıtlanır, ağrı yönetimi önemlidir.
• İlk 3-6 ay: Hafif fiziksel aktiviteler başlayabilir, doktorun önerdiği egzersizler uygulanır.
• 1 yıl ve sonrası: Omurga tamamen kaynaşır, hastalar günlük yaşamlarına dönebilir.

Skolyoz cerrahisi, omurganın stabil hale getirilmesi ve hastanın yaşam kalitesinin artırılması açısından etkili bir tedavi yöntemidir. Ancak cerrahi karar, hastanın yaşı, eğriliğin derecesi ve genel sağlık durumu göz önünde bulundurularak verilmelidir.

Skolyoz Cerrahisi Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?

Skolyoz cerrahisi sonrası başarılı bir iyileşme süreci için hastaların belirli kurallara uyması önemlidir. Ameliyat sonrası dikkat edilmesi gerekenler, omurganın doğru şekilde iyileşmesini sağlamak ve komplikasyonları önlemek için hayati önem taşır.

• Hareket Kısıtlamalarına Uyun: Ani dönme, eğilme ve ağır kaldırma gibi hareketlerden kaçınılmalıdır.
• Ağrı Yönetimi: Doktorun reçete ettiği ağrı kesiciler düzenli olarak kullanılmalıdır.
• Dik Duruş: Omurganın doğru pozisyonda iyileşmesi için dik oturulmalı ve yürürken postüre dikkat edilmelidir.
• Hafif Yürüyüşler: İlk haftalardan itibaren kısa yürüyüşler önerilir, ancak aşırı efordan kaçınılmalıdır.
• Ağır Kaldırmaktan Kaçının: Ameliyat sonrası en az 3-6 ay boyunca ağır kaldırmaktan kaçınılmalıdır.
• Doktor Kontrollerini Aksatmamak: İlk 6 ay boyunca düzenli kontroller yapılmalıdır.
• Fizyoterapi: İyileşme sürecine bağlı olarak doktorun önerdiği fizik tedavi egzersizleri uygulanmalıdır.
• Esneme ve Güçlendirme Egzersizleri: Belirli bir süre sonra hafif esneme ve kas güçlendirme egzersizlerine başlanabilir.
• Kemik Sağlığını Destekleyen Besinler Tüketin: Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin besinler (süt, yoğurt, yeşil yapraklı sebzeler) tüketilmelidir.
• Sigara ve Alkol Tüketiminden Kaçının: Kemik kaynamasını yavaşlatabilir.
• Okula Dönüş: Hafif skolyoz ameliyatlarından sonra 4-6 hafta içinde, ağır skolyoz vakalarında ise 2-3 ay içinde okula dönüş mümkündür.
• İşe Dönüş: Masa başı işler için 6-8 hafta, ağır fiziksel aktiviteler gerektiren işler için en az 6 ay

Skolyoz cerrahisi sonrası dikkat edilmesi gerekenler, iyileşme sürecinin sağlıklı ilerlemesi için oldukça önemlidir. Doktorun önerilerine uyulması, düzenli kontrollerin yapılması ve fiziksel aktivitelere kontrollü şekilde başlanması, başarılı bir iyileşme süreci için gereklidir.

Skolyoz Cerrahisi Hakkında Sık Sorulan Sorular?

Skolyoz ameliyatı hangi durumlarda gereklidir?

• Omurga eğriliği 40-50 dereceyi geçtiğinde ve ilerlemeye devam ettiğinde,
• Ağrı, nefes darlığı veya günlük aktiviteleri kısıtlayan ciddi belirtiler varsa,
• Konservatif (fizik tedavi, korse) tedavilere yanıt alınamıyorsa.

Skolyoz ameliyatı nasıl yapılır?

En yaygın yöntem spinal füzyon (omurların kaynaştırılması) işlemidir. Bu yöntemde:

• Eğri omurlar, metal çubuklar, vidalar ve kemik greftleri ile sabitlenir.
• Omurlar zamanla kaynaşarak stabil bir yapı oluşturur.
• Büyüme çağındaki çocuklarda büyüme çubukları veya vertebral body tethering (VBT) gibi esnek yöntemler kullanılabilir.

Skolyoz ameliyatı ne kadar sürer?

Skolyoz cerrahisi, eğriliğin derecesine ve hastanın durumuna bağlı olarak 4-8 saat sürebilir.

Skolyoz ameliyatı riskli midir?

Her cerrahi işlemde olduğu gibi bazı riskler taşır:

• Enfeksiyon,
• Kanama,
• Sinir hasarı (nadir görülür, ancak bacaklarda güçsüzlük olabilir),
• Omurga kaynamasında başarısızlık (psödoartroz),
• Metal implantlarla ilgili sorunlar (vida gevşemesi veya kırılması).

Ancak, deneyimli cerrahlar tarafından yapıldığında komplikasyon oranı oldukça düşüktür.

Skolyoz ameliyatı sonrası omurga tekrar eğilir mi?

Başarılı bir ameliyattan sonra eğriliğin tekrar etmesi nadirdir. Ancak, yanlış postür, aşırı fiziksel zorlanma ve uygun rehabilitasyonun yapılmaması durumunda küçük eğrilikler oluşabilir.

Skolyoz ameliyatı sonrası hangi durumlarda doktora başvurulmalıdır?

Aşağıdaki belirtilerden herhangi biri görülürse doktora başvurulmalıdır:

• Şiddetli ve geçmeyen ağrı
• Yüksek ateş, enfeksiyon belirtileri (kızarıklık, iltihap, akıntı)
• Bacaklarda ani güçsüzlük veya uyuşma
• İdrar veya bağırsak kontrol kaybı